دین و مذهب   24

مسجد و حسینیه  در بنار  بخش اول

ساخت مسجد در دهستان زیارت از سابقه ای بسیار طولانی برخوردار است رضا بهروزی در 17 سال پیش  برایم نقل کرد : « حدود 45 سال پیش هنگامی که در شیخ منصور وارد می شدیم ، در سمت مغرب گنبد به دری دیگر می رسیدیم که راه ورودی به مقبره بود . در مقبره دیوارها را چند لایه گچ کاری کرده بودند . یک لایه شکسته بود که تاریخ آن پیدا بود . نسل بعدی روی تاریخ را گچ زده بودند و چون شکسته شده بود ، پیدا شده بود . تاریخ را خواندیم . مربوط به بیش از هزار سال پیش بود . »

در حفاری هایی که اخیراً در شمال مقبره ی علاءالدین منصور ( شیخ منصور ) انجام شده ، بقایای مسجدی از زیر خاک بیرون آمده که گویای قدمتی طولانی برای مسجد در زیارت است . اگر چه جنوب ایران و دشتستان در زمان عمر خلیفه ی دوم در جنگ زیراه شکست خورد و درنهایت مسلمان شد اما در مورد ساخت مسجد در این دهستان ، اثر مکتوبی سراغ ندارم .  آنچه می توان با قاطعیت در این زمینه گفت این است که تاریخ ساخت مسجد در زیارت حداقل به تاریخ ورود شیخ منصور برمی گردد  .

در صفی آباد نیز شخصی به نام سید غالب بزرگ که اصلا عربستانی بود ، خاک بنار و صفی آباد را از مجتهد زمان خود خریداری کرده و خانه اش را در صفی آباد بنا کرد . نوادگان وی در انگالی می زیستند . هنوز در صفی آباد دو راه عبور و مرور وجود دارد که به راه عربی و راه سادات مشهور است . سید غالب در صفی آباد مسجدی بنا نهاد که به مسجد سید غالب مشهور بود و تمامی سادات را در کنار آن دفن می کردند حتی سادات را از جاهای دیگر نیز به آن مکان می آوردند و جنازه شان را در صفی آباد دفن می کردند . می گویند که جنازه ی سید رضا نامی را از بنار قاید به وسیله ی بستن چند مشک و ساختن کلکی کوچک ، از رودخانه عبور داده و به قبرستان صفی آباد رساندند . نقل است که در قبرستان صفی آباد هفتاد سید دفن است . بعد ها خوانین به شیراز رفته و بلوک زیارت را خریدند .

در بنار نیز عبدحسن گپ ( عبدالحسن بزرگ ) در همان دوران بنار را آباد کرد . او جد بزرگ نعمتی های بنار است که در باره ی آن در بخش تاریخ  بنار خواهم نوشت . با توجه به این که سید غالب و عبدالحسن گپ هر دو از عربستان به این منطقه مهاجرت کرده اند ، می توان حدس زد که آمدن آن دو شخص با آمدن علاءالدین منصور( شیخ منصور ) ارتباط داشته باشد . بنابراین می توان حدس زد که در بنار نیز ساختن مسجد هم زمان با صفی آباد و زیارت باشد . اما آنچه به یقین می توان گفت این است که :

در بنار نیز میرزا علی خان پدر آقا خان در زمان کدخدایی کربلایی محمد امیر ( کل محد امیر ) اولین مسجد را در روستا بنا نهاد که همه ی مردم بنار با کمک یکدیگر در بالا بردن و ساختن آن کمک کردند . مسجد با خشت خام ساخته شد و سقف آن را با تنگ (تنه ) نخل و شاخ و برگ نخل پوشاندند . ملا حسن فرزند کدخدای بنار ، بنـّای آن بود و او مسجد را بالا برد . پس از اتمام آن مسجد ، کدخدا دو زمین که امروزه به کناردان و قصیل کار معروف است را به شیخ داد تا خرج مسجد کند . نیز نقل است که اولین مسجد که در بنار ساخته شد ، کربلایی محمد فرزند امیر کد خدای بنار ، زمین های نامبرده ی بالا را به آقا ملا خداداد پدر حاج شیخ علی مظاهری که از زیارت به بنار آمده بود داد تا خرج مسجد کند . ساخت این مسجد در 11 محرم الحرام سال 1335 قمری یعنی صد سال پیش ( به قمری ) بود . این اتفاق مقارن با سال آزاری بود . سال آزاری قریب ده سال پیش از سال قحط سفیدو بود . با توجه به این که سال قحط سفید 1310 شمسی بوده است ( در این سال ابتدا باران بارید و آب شووه نیز جاری شد و اندک علفی هم رویید ولی دیگر باران نیامد . در آینده به طور مفصل در باره ی آن بحث خواهیم کرد ) ، پس می توان تاریخ ساخت آن مسجد را سال 1300 شمسی دانست . این  مسجد در جای فعلی مسجد صاحب الزمان (ع) بود . این مسجد به شکل خانه ای بود که از فضای بیرون نیز ، مصالح آن از جمله تنگ نخل و شاخ و برگ آن دیده می شد  . این مسجد در سال 1354 خراب شد . پس از آن بلافاصله به جای آن ، مسجدی وسیع تر با مصالح روز یعنی سنگ ساخته شد و در سقف آن بیم به کار رفت . مسجد نوساخته با ستون هایی به دو بخش تقسیم می شد . دربالای بخش قبله ی آن پشت سر نمازگزاران و درست چسبیده به سقف ، دو بیت شعر از شیخ بهایی با خط نستعلیق  و به خط زیبای استاد نصرالله کهنسال بر روی کاغذی به صورت طومار با بلندی چند متر نوشته شده و چسبانده بودند :

به طواف کعبه رفتم به حرم رهم ندادند

که تو در برون چه کردی که درون خانه آیی

به زمین چو سجده کردم ززمین فغان بر آمد

که مرا خراب کردی تو زسجده ی ریایی

منابع : گفتار محب بی باک فرزند عوض. رضا بهروزی فرزند حاج علی . محمد جعفر غلامی فرزند حسین و کرم عضدی